Kraków
Całość obszaru miejskiego nie sięga do podnóża Wawelu — dzieli je spora przestrzeń moczarów, ciągnąca się od kościoła Franciszkanów do stóp góry zamkowej. Niepokoje polityczne w mieście wzniecone, i wreszcie bunt wójta Alberta skłania Władysława Łokietka w r. 1311 do zniesienia murów od strony południowej, zasypania moczarów i przyłączenia obronnego terytorium miejskiego do królewskiego grodu Wawelskiego. Stąd powstaje wydłużona forma planu, obejmująca bloki budowlane wzdłuż południowej części ul. Grodzkiej i ul. Kanoniczej. Mur obronny od strony wschodniej zostaje przedłużony na południe do wylotu ul. Grodzkiej i tu się kończy na bramie miejskiej, z której wybiega trakt do Stradomia i Kazimierza i dalej do ziem na południu położonych. Wnętrze miasta. zostaje podzielone na prawidłowe bloki ulicami wybiegającymi z narożników rynku. Bloki te dzielą się na typowe działki, skierowane frontami do tych ulic, które wychodzą z rynku. Inne ulice, poprzeczne, przeznaczone są tylko dla połączenia pomocniczego. Wyjątek stanowią szeregi działek, skierowane frontem do rynku, którym czynnik gospodarczy wyznaczał specjalne funkcje o charakterze handlowym. Tu mieściły się główne sklepy czyli kramy i ześrodkowało sie życie handlowe związane z targami, odbywającymi się w samym rynku. Taki układ bloków i działek najściślej odpowiadał zadaniom, wskazanym przez całość kompozycji urbanistycznej. Tworzyły się tu prawidłowe szeregi domów jednorodzinnych o pewnym z góry przez czynnik gospodarczy i społeczny określonym typie. Były to początkowo domy drewniane, zbliżone do typu zabudowań wiejskich. Z czasem powstawało coraz więcej domów murowanych. Już w r. 1367 budowa tych domów jest bardzo rozpowszechniona i wydany zostaje wtedy tzw. wilkierz, czyli przepis administracyjny, dotyczący szczegółów budowy i korzystania przez sąsiadów ze wspólnych Ścian szczytowych. Spośród innych szczegółów planu należy zwrócić uwagę na racjonalne ześrodkowanie budynków, związanych z gospodarczym życiem miasta, w rynku. Tu wznosi sie ratusz, okazałe sukiennice itd. Ogromna przestrzeń rynku, mierząca 200 X 200 metrów, przeznaczona jest bowiem od chwili założenia planu szachownicowego do tych właśnie celów i do wielkich targów o charakterze przeważnie rolniczym, ale nie jako skomponowany plac architektoniczny. Tę ostatnią bowiem role spełniają w sposób właściwy dopiero te przestrzenie, które pozostają z obszaru rynku po wzniesieniu nieodzownych budynków publicznych i handlowych. Kościół Mariacki z otaczającym go niewielkim placem, jako pozostałość dawnej osady przed założeniem planu szachownicowego, stanowy pewną enklawę, wkomponowaną we wschodnią połać zabudowań, tworzących ściany rynku. U wylotu głównych arterii tworzą się w linii murów obronne bramy wjazdowe. Jedna z nich, brama . Floriańska, posiada specjalną budowę broniącą wstępu do niej, tzw. barbakan, podobny do pokrewnego urządzenia obronnego we Francji, w omawianej już wyżej Carcassonne-City, a jedyny w Europie w pełni zachowany. Całość rozwija się w ciągu siedmiu wieków na podstawie gotyckiej, która wszystkim późniejszym okresom życia miasta służyła za mocny i zdrowy szkielet. Nadzwyczaj umiejętne pod względem architektonicznym sytuowanie gmachów publicznych, a przede wszystkim kościołów w całości organizmu miejskiego, stworzyło z Krakowa jeden z najbardziej jednolitych i, co najważniejsze, do dziś mocnym życiem tętniący i wciąż odradzający się wielki pomnik urbanistyki średniowiecznej, [Zobacz tez : kostka brukowa libet, bramki rozsuwane, domki na działkę rekreacyjną]
Tags: bramki rozsuwane, domki na działkę rekreacyjną, kostka brukowa libet